หากคุณซื้อพรม หรือเสื่อทาทามิมาแต่ไม่รู้ว่าควรดูแลรักษาอย่างไร หรือกำลังวางแผนจะซื้อมาใช้สักผืนแต่ก็กลัวจะดูแลรักษายาก บทความนี้คือคำตอบสำหรับคุณ!
ที่จริงแล้ว ผลิตภัณฑ์จาก "ทาทามิ" มีประโยชน์หลายด้านมาก ทั้งดูดซับความชื้น มีสารต้านแบคทีเรีย แถมยังขจัดกลิ่นไม่พึงประสงค์ได้ด้วย แต่เสื่อทาทามิโบราณนั้นทั้งผืนใหญ่ หนา และมักจะมีขายเพียงขนาดเดียว จึงไม่เหมาะสำหรับคนที่ต้องการซื้อเพียง 1 - 2 ผืน อย่างไรก็ตาม เสื่อทาทามิยุคใหม่ไม่ได้มีปัญหานี้ จึงได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ทุกปี และในบทความนี้ เราก็จะมาพูดถึงวิธีการทำความสะอาดและดูแลรักษาผลิตภัณฑ์ที่ทำจากทาทามิ เพื่อให้สามารถใช้งานได้นานหลายปีกัน
สิ่งที่ควรทำเป็นอย่างแรก เพื่อให้เสื่อทาทามิมีอายุการใช้งานยาวนาน
เช็ดด้วยผ้าแห้ง
ก่อนใช้เสื่อทาทามิก็ต้องไม่ลืมเช็ดด้วยผ้าแห้งเช็ดให้ทั่วทั้งผืนก่อน วิธีนี้จะช่วยลดสัมผัสจากฝุ่นผงที่อาจจะเจอในทาทามิผืนใหม่ ซึ่งไม่ได้เป็นเศษดินหรือเชื้อรา แต่เป็นสิ่งที่มาจากกระบวนการผลิตทาทามิซึ่งทำมาจากหญ้ากก (Soft Rush) หรือที่ภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า อิกุซะ (いぐさ) ที่นำไป "หมักโคลน" (Mud Dyed) เพื่อป้องกันไม่ให้สีซีดจาง ทำให้มีผงจากโคลนแห้งหลงเหลืออยู่บนชิ้นงานที่ทำเสร็จแล้ว จึงเป็นเหตุผลที่ควรเช็ดทาทามิผืนใหม่แกะกล่องด้วยผ้าแห้งเสียก่อน
หากมีกลิ่นไม่พึงประสงค์ ให้นำไปตากในที่ร่ม
ทาทามิผืนใหม่มักจะมีกลิ่นของหญ้าอิกุซะซึ่งเป็นกลิ่นเฉพาะตัว สำหรับชาวญี่ปุ่น นี่ถือเป็นกลิ่นที่หอมและชวนให้ผ่อนคลายมากๆ แต่หากคุณไม่ชินก็อาจจะพบว่าตัวเองไม่ชอบกลิ่นนี้ก็เป็นได้
ในกรณีนี้ ให้เช็ดเสื่อด้วยผ้าแห้งและนำไปตากในที่ร่มที่มีลมโกรก ทิ้งไว้อย่างนั้น 1 วัน จะสามารถช่วยลดกลิ่นหญ้าลงไปได้มาก หากกลิ่นยังคงแรงเกินไปสำหรับคุณ ให้ตากเพิ่มอีก 1 วัน ไม่ควรฉีดสเปรย์กำจัดกลิ่นลงบนเสื่อเพราะจะส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพการกำจัดกลิ่นตามธรรมชาติที่มีอยู่ในทาทามิ
วิธีดูแลเสื่อทาทามิ
ใช้เครื่องดูดฝุ่นสำหรับการทำความสะอาดทั่วไป
หลังจากที่คุณทำความสะอาดเสื่อทาทามิด้วยผ้าแห้งไปในครั้งแรกแล้ว หลังจากนั้นคุณก็สามารถทำความสะอาดด้วยเครื่องดูดฝุ่นได้ตามปกติ แต่อย่าลืมว่าควรดูดฝุ่นในทิศทางตรงข้ามแนวทอของเสื่อ โดยดูดไปตามลายและไม่ควรออกแรงเยอะจนเกินไป
ตัวอย่างเช่น ในภาพด้านบน ทาทามิที่อยู่ทางขวาควรดูดในแนวนอน (จากซ้ายไปขวาของตัวเสื่อ) เพราะหากคุณดูดขึ้น - ลงในแนวตั้ง เครื่องดูดฝุ่นก็จะลากเอาแนวทอเสื่อไปด้วย ทำให้เสื่อของคุณบางลงและเกิดความเสียหายได้ นอกจากนี้ การออกแรงกดเครื่องดูดฝุ่นมากจนเกินไปก็อาจทำลายเสื่อได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้น เพียงออกแรงเบาๆ ก็พอ
การทำความสะอาดเมื่อทาทามิเลอะ
หากคุณทำน้ำผลไม้หรือน้ำเปล่าหกใส่เสื่อทาทามิ ให้ใช้ผ้าแห้งเช็ดออกก็พอ หากน้ำเริ่มซึมลงไปในตัวทาทามิแล้ว คุณก็จะต้องใช้ผ้าซับน้ำออกซ้ำๆ ให้แห้งที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ไม่ควรใช้ผ้าเปียกหรือผ้าที่มีความชื้นเนื่องจากเสี่ยงต่อปัญหาการเกิดเชื้อรา ซึ่งจะทำให้เส้นใยทาทามิเปราะบางลง และควรรีบเช็ดออกให้เร็วที่สุดด้วย เพราะหากมีน้ำซึมเข้าไปในแนวทอแล้วล่ะก็ สีของทาทามิบริเวณนั้นก็จะเปลี่ยนไปอย่างถาวร
โดยทั่วไป ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากหญ้าอิกุซะนั้นจะไวต่อความชื้นมาก ดังนั้น หากคุณวางเสื่อทาทามิไว้ในที่ที่มีความชื้นหรือความชื้นสัมพัทธ์สูงก็มีโอกาสเกิดเชื้อราได้ง่าย เพื่อป้องกันปัญหานี้ เราขอแนะนำให้วางทาทามิไว้ในห้องที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก และคอยดูแลให้แห้งที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ในกรณีที่แย่ที่สุดอย่างเสื่อหรือพรมทาทามิของคุณเกิดขึ้นรา ก็สามารถแก้ได้ด้วยการย้ายไปไว้ในที่ร่ม เช็ดออก แล้วตากในที่ร่มที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก
วิธีเก็บเสื่อทาทามิ
วิธีเก็บเสื่อทาทามิที่ดีที่สุด คือ เก็บไว้ในที่แห้งและไม่โดนแสงแดด ควรวางแบบตั้งขึ้น แล้วม้วนเอาไว้แบบหลวมๆ เสื่อทาทามิสามารถม้วนเก็บได้ตราบใดที่ไม่ม้วนแน่นจนเกินไป และไม่ควรนำอะไรไปวางทับไว้ด้านบน
ก่อนที่จะนำทาทามิไปเก็บ อย่าลืมเช็ดและดูให้แน่ใจด้วยว่าจุดที่จะนำไปเก็บนั้นแห้งพอ (ไม่ได้มีความชื้นสูงจนเกินไป) นอกจากนี้ ไม่ควรเก็บทาทามิไว้ในที่ที่แดดส่องถึงเพราะจะทำให้สีเปลี่ยนไปอย่างถาวรด้วย
ซักเสื่อทาทามิด้วยเครื่องซักผ้าได้หรือไม่?
เมื่อเสื่อทาทามิผ่านการใช้งานมาอย่างยาวนาน คุณอาจสังเกตเห็นฝุ่นหรือดินที่สะสมอยู่ ทว่าโชคร้ายที่เราไม่สามารถยัดทาทามิเข้าเครื่องซักผ้าดได้ เพราะอย่างที่ได้กล่าวไปแล้วว่า หญ้าอิกุซะนั้นไวต่อความชื้นมากๆ
วิธีที่ถูกต้องและดีที่สุดในการทำความสะอาดเสื่อทาทามิก็คือ การใช้ไม้ถูพื้นแบบแห้ง (เช่น ไม้ถูพื้น Swiffer) โดยการถูเบาๆ ไปตามแนวทอของทาทามิ และในขั้นตอนสุดท้าย ก็สามารถฉีดน้ำยาทำความสะอาดสำหรับครัวเรือน* ลงบนผ้าเล็กน้อยและถูลงบนเสื่อเบาๆ เป็นวิธีที่ช่วยกำจัดสิ่งสกปรกที่สะสมอยู่ออกไป ทำให้ทาทามิของคุณสะอาดเหมือนใหม่เลยทีเดียว
* น้ำยาทำความสะอาดสำหรับครัวเรือนของแต่ละประเทศแตกต่างกัน ควรหลีกเลี่ยงการใช้น้ำยาที่แรงจนเกินไป เลือกใช้เฉพาะสูตรที่อ่อนโยน ใช้ในปริมาณเล็กน้อยเท่านั้น และควรถูอย่างเบามือเพื่อไม่ทำให้เกิดรอยคราบบนทาทามิด้วย
ผลิตภัณฑ์แนะนำ
Easy My Pet Handy Spray ขวดสเปรย์ + ห่อเติม 2 ห่อ
My Pet เป็นหนึ่งในน้ำยาทำความสะอาดสำหรับครัวเรือนที่ขายดีที่สุดในญี่ปุ่นมานานกว่า 30 ปีแล้ว สามารถใช้ได้กับทั้งทาทามิ หน้าต่าง พื้น ผนัง ประตู เฟอร์นิเจอร์ และพื้นผิวอื่นๆ คุณสามารถซื้อแบบเซ็ตที่มีทั้งขวดสเปรย์และรีฟิลเพื่อประหยัดเงินในกระเป๋า
แต่ขอเตือนไว้ว่า เมื่อใช้ My Pet กับทาทามิ ห้ามฉีดลงบนเสื่อหรือพรมโดยตรงเด็ดขาด ให้ฉีดใส่ผ้าเพียงครั้งเดียวเท่านั้น และหากจะลองใช้เป็นครั้งแรกก็ควรทดสอบด้วยการเช็ดบริเวณที่ไม่เป็นจุดสังเกตเสียก่อน เพื่อดูว่าน้ำยานี้ทำให้ทาทามิเป็นรอยหรือไม่ หลังจากที่เช็ดด้วย My Pet แล้ว ก็ควรซับเสื่อทาทามิด้วยผ้าแห้งและคอยระวังเรื่องรอยคราบที่อาจเกิดขึ้นด้วย
การดูแลรักษา : เปรียบเทียบทาทามิกับเสื่อและพรมทั่วไป
โดยปกติแล้ว เสื่อและพรมทั่วไปจะมีป้ายกำกับที่บอกว่าสามารถซักด้วยน้ำในเครื่องซักผ้าได้หรือไม่ แต่ก็จำเป็นจะต้องดูดฝุ่นเพื่อกำจัดสิ่งสกปรกที่ติดอยู่ออกก่อน จากนั้นจึงค่อยซัก เสื่อหรือพรมที่มีขนาดใหญ่กว่าเสื่อทาทามิขนาดมาตรฐาน (ประมาณ 3.65 ตร.ม.) จำนวน 2 ผืนจะใช้เวลาซักและอบแห้งนานพอสมควร และหากเป็นเสื่อหรือพรมที่ไม่สามารถซักด้วยน้ำได้ ก็จะต้องนำไปให้ร้านทำความสะอาดซึ่งเพิ่มความยุ่งยากเข้าไปอีก
แต่ในทางกลับกัน เสื่อทาทามิถึงจะไม่ถูกกับความชื้น และไม่สามารถซักด้วยเครื่องซักผ้าได้ แต่กลับมีวิธีดูแลรักษาที่ค่อนข้างง่าย เพียงแค่เช็ดเพื่อกำจัดสิ่งสกปรกที่ติดอยู่ออก แล้วนำไปตากไว้ในที่ร่ม เท่านี้ก็เรียบร้อย
เห็นได้ชัดว่าทาทามิเป็นผลิตภัณฑ์ที่ดูแลรักษาง่ายกว่ามาก หากใช้งานเป็นครั้งแรกก็อาจจะยังไม่คุ้นชิน แต่หากดูแลมันอย่างดีแล้วล่ะก็ สิ่งที่คุณจะได้รับก็คือ คุณสมบัติดีๆ ที่ผลิตภัณฑ์อื่นไม่สามารถทดแทนได้ ทั้งการดูดซับความชื้น ต้านแบคทีเรียและกำจัดกลิ่น และแน่นอนว่าเสื่อทาทามิก็จะทำให้ชีวิตของคุณง่ายขึ้นตามไปด้วย
หากมีตัวไรหรือเชื้อราขึ้นเสื่อทาทามิจะทำอย่างไร?
ตัวไรและเชื้อรามีอยู่หลายชนิดขึ้นอยู่กับแต่ละประเทศ ดังนั้น คำแนะนำต่อไปนี้จึงเป็นเพียงแค่เคล็บลับทั่วไปเท่านั้น
ต้นเหตุที่ทำให้เกิดไรหรือเชื้อรามีอะไรบ้าง?
ไรและเชื้อราอาจเกิดขึ้นได้ในสภาพแวดล้อมดังต่อไปนี้:
- ความชื้นสูง
- อุณหภูมิสูง
- มีอาหาร
หากจะพูดในอีกแง่หนึ่งก็คือ คุณต้องหลีกเลี่ยงทั้ง 3 สิ่งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดไรหรือเชื้อรา ข่าวดีคือเสื่อและพรมทาทามินั้นดูแลง่ายมาก หากมีไรหรือเชื้อราเกิดขึ้น วิธีต่อไปนี้ก็เป็นแนวทางที่สามารถใช้จัดการกับปัญหาได้โดยไม่ต้องกลัวว่าจะกลับมาเป็นซ้ำสอง
วิธีการรับมือกับไร
หากมีตัวไรขึ้นทาทามิ ก็จะต้องนำไปตากลม ในวันที่แดดดีก็สามารถตากไว้ด้านนอกได้เลย โดยให้แต่ละด้านโดนแดดตรงๆ ประมาณ 1 ชั่วโมง จากนั้นจึงใช้แปรงปัดหรือเครื่องดูดฝุ่นดูดเอาไรแต่ละด้านออก การทำแบบนี้จะช่วยกำจัดความชื้นที่อยู่ในเสื่อหรือพรม ทำให้ไรไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ แม้จะไม่สามารถกำจัดไรทั้งหมดด้วยการตากลมเพียงครั้งเดียว แต่ถ้าทำอย่างสม่ำเสมอก็จะช่วยให้เกิดผลลัพธ์ที่ต่างไปมากทีเดียว
อย่างไรก็ตาม ไรที่ตายแล้วก็ไม่ดีต่อสุขภาพ ดังนั้น หลังจากที่นำเสื่อทาทามิไปตากลมแล้ว ก็อย่าลืมใช้แปรงปัดหรือเครื่องดูดไรที่ตายแล้วออกด้วย อีกข้อควรระวังคือ ห้ามทิ้งเสื่อให้โดนแดดตรงๆ นานจนเกินไปเพราะจะทำให้สีด่าง
วิธีป้องกันไม่ให้เกิดโรคจากไร
วิธีดูแลเสื่อทาทามิที่ดีที่สุดก็คือ การทำความสะอาดและนำไปตากในที่ร่มประมาณสัปดาห์ละ 1 ครั้ง โดยขั้นแรก ให้แขวนเอาไว้ในที่ร่มที่มีลมพัดผ่าน จากนั้นจึงค่อยดูดฝุ่น วิธีนี้จะช่วยชะลออัตราการแพร่พันธุ์ของไรได้เพราะการตากในที่ร่มจะทำให้ความชื้นในทาทามิลดลง ตัวไรที่ต้องอาศัยความชื้นในการเจริญเติบโตก็จะอาศัยอยู่ต่อไปไม่ได้ และการดูดฝุ่นก็จะช่วยกำจัดซากไรที่ตายแล้วและอนุภาคอื่นๆ ที่ไรใช้เป็นที่อยู่อาศัย เช่น สิ่งสกปรกและรังแค
คุณอาจสงสัยว่าทำไมถึงต้องตากทาทามิในที่ร่ม อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วว่า การถูกแสงแดดโดยตรงจะทำให้สีของหญ้าอิกุซะเปลี่ยนไป ดังนั้น จึงควรตากไว้ให้ที่ร่มเพื่อถนอมสีของทาทามินั่นเอง
วิธีการรับมือกับเชื้อรา
เชื้อราสามารถส่งผลเสียต่อสุขภาพได้เช่นเดียวกับไร แต่ในกรณีที่ร้ายแรงที่สุด มันสามารถเข้าสู่ปอดแล้วนำไปสู่การแพ้อย่างรุนแรงหรือโรคปอดบวมได้ โชคดีที่เชื้อรานั้นไม่เหมือนกับไรเพราะเชื้อราสามารถสังเกตเห็นได้ง่ายและควรรีบจัดการทันทีที่พบเห็น
กำจัดเชื้อราบนเสื่อและพรมทาทามิ
เอทิลแอลกอฮอล์เป็นสารที่ใช้จัดการเชื้อราได้ดีที่สุด และไม่ควรใช้น้ำยากำจัดเชื้อราโดยเฉพาะเพราะอาจจะแรงเกินไปสำหรับเฟอร์นิเจอร์ที่ต้องสัมผัสกับร่างกายอยู่บ่อยๆ
ในการกำจัดเชื้อราต้องใช้สิ่งของดังต่อไปนี้:
- เอทิลแอลกอฮอล์
- ขวดสเปรย์
- แปรงสีฟัน
- เครื่องดูดฝุ่น
- ผ้าแห้ง
ขั้นแรก เติมเอทิลแอลกอฮอล์ลงในขวดสเปรย์ จากนั้นให้ฉีดลงบนจุดที่มีเชื้อราบนทาทามิ แล้วจึงขัดบริเวณนั้นด้วยแปรงสีฟันอย่างเบามือ โดยจะต้องแปรงตามแนวทอไปเรื่อยๆ เพราะหากแปรงย้อนศรก็อาจจะทำให้เส้นใยเสียหายได้ ควรออกแรงให้น้อยเข้าไว้
ระหว่างที่ขัดด้วยแปรงสีฟันไปเรื่อยๆ เชื้อราก็จะเริ่มหลุดจากเสื่อหรือพรม ถึงตรงนี้ก็ขอให้ใช้เครื่องดูดฝุ่นดูดราออก และดูให้แน่ใจว่ามันไม่ได้เข้าไปอยู่ด้านในแนวทอ แต่หากมีก็ให้ใช้หัวแปรงของเครื่องดูดฝุ่นดูดออกมาด้วย
ขั้นสุดท้าย ให้ฉีดเอทิลแอลกอฮอล์ลงบนทาทามิอีกครั้งแล้วซับด้วยผ้าแห้ง ในตอนนี้ เสื่อของคุณก็จะปราศจากเชื้อราแล้ว อย่าลืมว่าของเหลวสามารถทำให้หญ้าอิกุซะสีด่างได้ ผ้าที่ใช้จึงต้องเป็นผ้าที่แห้งจริงๆ เท่านั้น
วิธีป้องกันเชื้อรา
หนึ่งในข้อดีของหญ้าอิกุซะก็คือ ความสามารถในการดูดซับความชื้นซึ่งสามารถช่วยรักษาความสมดุลของความชื้นในห้องได้ แต่ก็สามารถนำไปสู่การเกิดเชื้อราได้เช่นกัน โดยเฉพาะเวลาที่ทาทามิกักเก็บความชื้นมากๆ เอาไว้นานเกินไป
ดังนั้น การนำทาทามิไปตากในที่ร่มเป็นประจำจึงเป็นสิ่งสำคัญ อย่างที่เราได้พูดถึงไปก่อนหน้านี้ การตากในที่ร่มที่มีอากาศถ่ายเทสะดวกจะช่วยลดความชื้นในเสื่อทาทามิได้ และมีส่วนสำคัญในการป้องกันโรคทั้งจากไรและเชื้อรา ทางที่ดีควรจะทำให้ได้สัปดาห์ละ 1 ครั้ง
การระบายอากาศและรักษาระดับความชื้นให้คงที่จะช่วยป้องกันเชื้อราได้ และยังช่วยให้สภาพแวดล้อมภายในห้องดีขึ้นด้วย เพราะในช่วงฤดูร้อนหรือฤดูหนาวซึ่งเป็นช่วงที่หลายๆ คนเปิดเครื่องปรับอากาศและปิดประตูทุกบานมักจะมีความชื้นสะสมอยู่ในพื้น ดังนั้น การระบายอากาศออกจากบ้านเป็นครั้งคราวก็จะช่วยป้องกันการเกิดเชื้อราได้ และในขณะเดียวกันก็เป็นการช่วยรักษาเสื่อทาทามิของคุณไปในตัวด้วย
ดูแลอย่างง่ายๆ เป็นประจำ ก็ทำให้ทาทามิอยู่กับคุณไปอีกนาน!
เสื่อทาทามิไวต่อความชื้นมาก จึงอาจทำให้เกิดปัญหาสีด่างและเชื้อราได้ อย่างไรก็ตาม เพียงแค่คุณคอยระวังไม่ให้ทาทามิเปียก ก็จะสามารถยืดอายุการใช้งานต่อไปได้อีกหลายปี ทาทามิเป็นผลิตภัณฑ์ที่ดูแลรักษาได้ง่ายมากๆ เพราะสิ่งเดียวที่ต้องทำก็คือ เช็ดหรือดูดฝุ่นเป็นครั้งคราว ตามด้วยการนำไปตากแดดในที่ร่มและดูดฝุ่นอีกครั้งหนึ่งเท่านั้น
การบำรุงรักษาเป็นประจำอาจจะดูยุ่งยาก แต่ก็จะช่วยรักษาเสื่อทาทามิให้อยู่ได้กว่า 3 - 4 ปี เพียงออกแรงนิดๆ หน่อยๆ ตามวิธีที่เราแนะนำไปในบทความนี้ คุณก็จะสามารถเก็บรักษาเสื่อทาทามิให้ดูเหมือนใหม่ไปได้อีกนานหลายปีเลยล่ะ
▶ เสื่อและพรมทาทามิที่เป็นมิตรกับลูกน้อย (Made in Japan)!
บทความที่เกี่ยวข้อง:
▶ 10 ของแต่งบ้านญี่ปุ่นยอดนิยม!
หากมีคำถาม คำแนะนำ หรือข้อเสนอแนะใดๆ เกี่ยวกับบทความของเรา สามารถติดต่อและติดตามเราผ่านทางเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ และอินสตาแกรม ได้เลย !
* สินค้าบางชนิดอาจไม่สามารถจัดส่งไปยังบางประเทศได้ ดังนั้น กรุณาตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติมในเว็บไซต์ของผู้ขายก่อนทำการสั่งซื้อ
อัพเดทข้อมูลล่าสุด ณ วันที่เผยแพร่บทความ